"Alternativ mexanizmin üstünlükləri göz qabağındadır" - Azər Cəfərov


12:17     03 Fevral 2021 21_02_03_1612342554.jpg

Avropa İttifaqı və Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi “Azərbaycanda Mübahisələrin Alternativ Həlli və İxtisaslaşmış Məhkəmələrin İnkişafına Əlavə Dəstək” layihəsinin onlayn təqdimat mərasimi keçirilib.

Femida.az xəbər veri ki, tədbiri giriş sözü ilə ədliyyə nazirinin müavini Azər Cəfərov açıb:

"Cənab Kestutis, hörmətli xanımlar və cənablar! Hamınızı salamlayıram, sabahınız xeyir olsun.

Ölkəmizin Avropa İttifaqı ilə icrasına başladığı növbəti “Mübahisələrin alternativ həlli və ixtisaslaşmış məhkəmələrə əlavə dəstək layihəsi”nin təqdimatı 30 ilə yaxın işğal altında olan torpaqlarımızın Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin müdrik və yenilməz sərkərdərliyi ilə müzəffər ordumuz tərəfindən yenicə azad olunduğu, ərazi bütövlüyümüzün bərpa olunduğu çox əlamətdar bir dövrə təsadüf edir.

Həmin ərazilərdə digər təsisatlar kimi ədliyyə orqanları və məhkəmələrin də işi bərpa olunmalıdır və əlbəttə ki, bu mühüm hadisəni biz layihənin icrası gedişində nəzərə almalı olacayıq.
Avropa İttifaqı ilə birgə səmərəli əməkdaşlığımız tərəfdaşlıq haqqında çərçivə sənədlərinə, fəaliyyət planlarına əsaslanır və son 10-11 il ərzində bu birgə həyata keçirilən on üçüncü layihədir.

Səylərimiz Məhkəmə-Hüquq Şurasının və məhkəmələrin, regional ədliyyə idarələrinin, Ədliyyə Akademiyasının və Penitensiar xidmətin potensialının yüksəldilməsinə, Yuvenal ədliyyənin inkişafına, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının tətbiqinə, məhkəmə sisteminin səmərəliliyinin və keyfiyyətinin artırılmasına, korrupsiyanın və çirkli pulların yuyulmasının qarşısının alınmasına yönəlmiş, hazırki da daxil olmaqla dördü mübahisələrin alternativ həlli məsələləri ilə bağlıdır.

Birgə fəaliyyətimizin bir hissəsi dövlət başçısının ədliyyə və məhkəmə fəaliyyətinin gələcək inkişaf perspektlərini müəyyən edən “Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında” məlum 2019-cu il aprel Fərmanının icrası dövrünə düşür.

Təqdimatını keçirdiyimiz layihənin də əsas hədəfləri təsadüfi seçilməmişdir. İnkişafına dəstək verilməsi nəzərdə tutulan kommersiya və inzibati məhkəmələr məhz həmin Fərmandan irəli gələn məsələlərin həlli çərçivəsində çox ciddi hazırlıq aparıldıqdan sonra yaradılmışdır. Bunun üçün öncə mülki prosessual qanunvericilik təcrübəli hakimlər, ədliyyə işçiləri, vəkillər, iqtisadçılar və s. əlaqəli mütəxəssislər tərəfindən kompleks təhlil edilmiş, yerli və beynəlxalq məhkəmə təcrübəsi öyrənilmişdir. Bu məhkəmələr müvafiq sahədə daha dərin hüquqi bilik və təcrübəyə malik hakimlər hesabına formalaşdırılmış, onların qarşıda duran gözləntiləri həll edə bilmələri üçün deyərdim ki, kifayət qədər əsaslı qanunvericilik platforması yaradılmışdır. Onlar normal fəaliyyət göstərərək pandemiya məhdudiyyətlərini də gözləməklə artıq 18 mindən çox işə baxmışlar.

Bu məhkəmələrin uğurlu, başqa sözlə, müstəqil, qərəssiz, ədalətli fəaliyyət göstərmələri üçün xeyli işlər görülmüş, zəmin yaradılmışdır. Lakin, şübhəsiz, layihə çərçivəsində nəzərdə tutulan dəstək də çox yerinə düşəcək.

Hörmətli həmkarlar, bildiyimiz kimi, ölkəmiz əvvəllər fəaliyyət göstərmiş inzibati-iqtisadi məhkəmələrin fəaliyyətinə əsasən sözügedən ixtisaslaşmış məhkəmələrlə bağlı müəyyən təcrübəyə malik idi. Mübahisələrin alternativ həlli sahəsinə gəldikdə, biz bunu deyə bilmərik.

Etiraf edək ki, bir müddət əvvəl konfliktlərin məhkəmə icraatı məsrəflərinə, lazım olmayan açıqlamalara yol vermədən, gözlənti və maraqlara cavab verməyən məcburi xarakterli qərarlar qəbul olunmadan həll edilə bilməsinə çoxları skeptik yanaşırdılar.

Artıq biz görürük ki, belə bir alternativ mexanizm mümkündür və onun üstünlükləri də göz qabağındadır: bu halda qalib və uduzan olmur, barışıq proseduru nəticəsində əldə olunmuş qərarın, bir qayda olaraq, məcburi icrası tələb olunmur, çünki tərəflər ondan məmnundurlar və icrasında maraqlıdırlar. Üstəlik işgüzar və şəxsi münasibətlər saxlanılır, həssas məsələlər konfidensial müzakirə olunur, vaxt və vəsaitə qənaət edilir.

O fikirlərlə də razılaşmaq olar ki, mübahisələrin alternativ həlli üsulları məhkəmə sisteminin iş yükünün azaldılması, məhkəmələrə əlçatanlığının artırılması və s. bu kimi digər müsbət keyfiyyətlərlə yanaşı, konfliktlər zamanı hüquqların müdafiəsində vasitə seçiminə, yəni dövlət müdafə vasitələrindən və ya daha adekvat həll yolundan istifadə üçün verilən əlavə təminatdır.

Bu mühüm institutun fəaliyyətinin təmin edilməsi üçün qısa müddətdə xeyli işlər görülmüşdür. Əvvəllər məlumat verilsə də, tam təsəvvür üçün yada salıram ki, “Mediasiya haqqında” Qanun, bu fəaliyyəti tənziləyən bir neçə digər normativ hüquqi akt, o cümlədən mediasiya xidmətinə görə xərclərə, xərclərin ödənilməsinə, mediatorların hazırlanmasına, onların peşəkar etik davranışına, habelə mediasiya prosesinin həyata keçirilməsinə və mediasiya reyestrinin aparılmasına dair qaydalar qəbul olunmuş, Mediasiya Şurası hüquqi şəxs kimi qeydiyyata alınmış, onun idarə olunması üçün müşahidə şurası formalaşdırılmış, Avropa İttifaqının dəstəyi ilə 30-dək mediator təlimçisi hazırlanmış, 240 nəfər mediasiya təlimlərinə cəlb edilmiş və onların böyük əksəriyyəti (195 nəfər) mediator sertifikatı almışlar və bu proses davam etməkdədir.

Bütün bu söylənilənlər və yeni layihə çərçivəsində veriləcək əlavə dəstək ölkəmizdə məcburi mediasiyanın tətbiqinə müəyyən olunmuş müddətdə - bu ilin iyulundan başlanılacağına əsaslı əminlik yaradır.

Yeri gəlmişkən onu da qeyd etmək istərdim ki, kommersiya fəaliyyəti ilə bağlı mübahisələrin məhkəmədən kənar arbitraj prosedurları vasitəsilə də həllinə nail olmaq üçün BMT-nin Beynəlxalq Ticarət Hüququ Komissiyasının (UNCİTRAL) model qanununa və beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq hazırda milli qanunvericiliyə dəyişikliklər hazırlanır.

İcrasına başladığımız layihə adını çəkdiyimiz məhkəmə-hüquq islahatlarının dərinləşdirilməsi haqqında Fərmandan və “Mediasiya haqqında” Qanundan irəli gələn vəzifələrin həllinə texniki dəstək məsələlərini ehtiva edir.

Sənəddə Kommersiya və inzibati məhkəmələrin institusional bazasının təkmilləşdirilməsi, bu məhkəmələrin hakimlərinin və məhkəmə işçilərinin peşəkarlığının artırılması, bütövlükdə mediasiyanın təşkilinə və UNCİTRALla əməkdaşlığın qurulmasına köməklik göstərilməsi kimi vacib hədəflər müəyyən etmişik.

Onlara çatmaq üçün layihənin işinə uğurlar arzu edirəm və sözü məmnuniyyətlə hörmətli səfir Kestutis Yankauskasa verirəm.

Femida.az

Açar sözlər: #ədliyyə   #Avropaİttifaqı   #hüquq  

Oxunub: 1893